Het bullwhip-effect (of opslingereffect) is niet alleen een van de bekendste supply chain-fenomenen, het is ook een van de meest schadelijke. Door variatie en onzekerheid stroomopwaarts te vergroten, drukt het onze ketenpartners steeds dieper in de zogenaamde planningsmismatch, met onbetrouwbaarheid, inflexibiliteit en inefficiëntie als gevolg. Na decennialang gedacht te hebben maar te moeten leren leven met het bullwhip-effect en zijn gevolgen, lijkt het nu toch mogelijk de bullwhip te temmen. Demand Driven SCM wijst de weg.
Zoals bij een zweep de zweepslag wordt bepaald door de kracht van de handbeweging en de lengte van de zweep, zo wordt het opslingereffect in de keten veroorzaakt door vraagonzekerheid en doorlooptijd. Een eenvoudig voorbeeld volstaat om dit te bewijzen. Stel je voor: gebaseerd op een gemiddelde historische vraag van 100 stuks per week heb je met een levertijd van 5 weken je toevoerlijn al snel gevuld met zo’n 600 stuks; 500 stuks om aan je gemiddelde vraag te voldoen (overbruggingsvoorraad) en pak ’m beet 100 stuks voor het geval dat de vraag meevalt (veiligheidsvoorraad). Plotseling word je geconfronteerd met een verkoopstijging, naar 150. Navraag in de markt leert dat deze stijging structureel kan zijn.
Opeens is er dan sprake van een tekort in je overbruggingsvoorraad van 250 stuks (5×150-5×100). Om dergelijke verrassingen in de toekomst te voorkomen, besluit je ook de veiligheidsvoorraad te verhogen van 100 naar 200 stuks. Het gevolg is een bestelling bij je leverancier van 500 stuks. En dat terwijl je leverancier rekende op een bestelling van 100 stuks. Een mogelijk structurele verkoopstijging van 50 stuks resulteert dus in een (hopelijk) eenmalige hoeveelheidstijging van 400 stuks. Stel je voor wat er gebeurt als de leverancier aanneemt dat de stijging van 400 structureel is. En stel je eens voor wat er dan gebeurt bij de toeleverancier van je leverancier.
Bovenstaand voorbeeld maakt helder dat het bullwhip-effect niet, zoals vaak onterecht gedacht, wordt veroorzaakt door irrationeel gedrag, maar het logisch gevolg is van vraagonzekerheid en doorlooptijd. Met andere woorden: vraagonzekerheid en doorlooptijd vormen samen de basisingrediënten van het recept voor de bullwhip.
Nu we weten wat het bullwhip-effect veroorzaakt, weten we dus ook hoe we het bullwhip-effect moeten bestrijden. Namelijk simpelweg door vraagonzekerheid en doorlooptijd te verminderen. Alhoewel in theorie schijnbaar eenvoudig, blijkt de praktijk echter weerbarstig. Pogingen met vraagvoorspelling de onzekerheid te verkleinen, leveren zelden tot nooit het beoogde resultaat. Veel geld, moeite en frustratie ten spijt blijft de bullwhip vaak onverminderd huishouden. Goed voorspellen is nu eenmaal lastig, zeker als het de toekomst betreft.
Over het algemeen geldt dat hoe verder vooruit, des te lager de voorspelbaarheid. Denk maar aan het weer. De keerzijde hiervan is dat als we de doorlooptijd weten te verkorten, goed voorspellen een stuk makkelijker wordt. En als we maar snel genoeg worden misschien wel onnodig. Niet beter voorspellen, maar korte doorlooptijden vormen dus de sleutel om de bullwhip te temmen. Gek genoeg wordt er al wel enkele jaren gesproken over het belang van ‘speed’, maar zag ik zelden tot nooit initiatieven om de doorlooptijd substantieel te verkorten. Bijna nooit zag ik bedrijven en organisaties die bezig waren veel sneller te worden, met als doel onafhankelijk te worden van chronisch onbetrouwbare voorspellingen en zo de bullwhip te temmen. Dat wil zeggen, tot voor kort.
De laatste tijd zie ik een groeiend aantal bedrijven en organisatie die zich niet langer neerleggen bij lange doorlooptijden en chronisch onbetrouwbare voorspellingen. Dankzij elimineren van onnodige variatie en onzekerheid en vervroegen van risicoloze beslissingen weten zij flexibeler te worden met snellere reacties en kortere doorlooptijden. Hiermee hebben deze bedrijven en organisaties im- of expliciet gekozen voor Demand Driven SCM. Niet alleen weten ze dankzij de principes van DDSCM de bullwhip te slim af te zijn; dankzij DDSCM weten ze bovenal succesvol te ontsnappen aan de planningsmismatch. Het logische resultaat is dat ze hun eindklant veel beter kunnen bedienen met veel minder verspilling.
Mocht u in uw keten ook last hebben van lange doorlooptijden en onbetrouwbare voorspellingen dan zou ik u willen adviseren u eens te verdiepen in de principes van DDSCM. Ik beloof u dat u dat geen windeieren zal leggen.
Tem nu de bullwhip in onze on-line versie van de vermaarde beer game en maak kans op een masterclass Demand Driven SCM