Ineens zien en horen we het begrip resilience overal. Niet alleen in relatie tot Supply Chain, maar met betrekking tot bijna elk onderwerp wordt resilience wel naar voren gebracht als ‘de’ oplossing om door de huidige crisis heen te komen. Ga ik me in dit artikel afzetten tegen resilience? Nee, absoluut niet. Ook ik ben ervan overtuigd dat Supply Chain Resilience (daar ga ik me op richten) noodzakelijk is. Het was altijd al noodzakelijk, maar het was niet ‘top of mind’. Covey aanhalend is het net als supply chain risk management een uitstekend voorbeeld van iets dat belangrijk is, maar niet dringend. Totdat het ineens dringend wordt (crisis!) en we ons realiseren dat we te laat zijn. Ik ben daarom ook erg blij dat Supply Chain Resilience eindelijk de aandacht krijgt die het verdient. In dit artikel wil ik duidelijk maken dat het iets is dat blijvend aandacht verdient, en niet een hype van het moment moet zijn. Te vaak zie ik dat bedrijven op de golven van een hype meegaan en de verkeerde besluiten nemen. Wie herkent niet de te ver doorgevoerde of mislukte ERP implementaties, te dogmatisch geïmplementeerde lean-technieken, etc. Veel hoge verwachtingen, maar uiteindelijk weinig en tegenvallende resultaten. Dit artikel is dus meer een ‘bezint voor men begint’; maar beginnen met Supply Chain Resilience moet wel degelijk!
Overgewicht en hartaanval
We kunnen voor de huidige situatie waar veel bedrijven zich in bevinden de metafoor van een hartaanval gebruiken. De huisarts had al vaak gewaarschuwd. Te weinig beweging, te vet en te veel eten, te veel sigaren, te veel biertjes. Het resulterende overgewicht is een risicofactor. Het roer omgooien en gedrag veranderen is moeilijk en vergt een sterke wil. Vaak lukt dat niet. Pas als het te laat is, als men aan de monitor in het ziekenhuis ligt, komt het besef dat het echt anders moet. Veel bedrijven liggen nu aan de monitor of dreigen richting IC vervoerd te worden. Hoewel er natuurlijk grote verschillen per sector zijn geldt overal hetzelfde: hoe resilient is je Supply Chain? Als we resilient even gemakshalve omschrijven als ‘het vermogen om snel weer naar de originele toestand terug te komen na een disruptie’ dan kunnen we de metafoor weer oppakken. Stel dat je gezond leeft en al de adviezen van je huisarts ter harte hebt genomen. Dit garandeert niet dat je geen hartaanval zult krijgen. Het kan ook pure pech of slechte genen zijn. Gezond leven heeft echter wel de kans verlaagd dat de hartaanval kwam, en het helpt bij een spoedig en beter herstel wanneer de hartaanval onverhoopt toch komt. Met andere woorden, het geeft je resilience om snel weer de oude te worden.
Is Supply Chain Resilience nieuw?
Nee, Supply Chain Resilience bestaat al een hele tijd. De eerste publicaties verschenen al vóór de kredietcrisis. Eén van de meest gebruikte modellen om Supply Chain Resilience een kader te geven komt uit een publicatie van Professor Martin Christopher van Cranfield uit 2004. Ook Yossi Sheffi van MIT schrijft al jaren over resilience (The Resilient Enterprise dateert uit 2005; The Power of Resilience uit 2015). Roependen in de woestijn? Ja, voor een gedeelte wel. Zij hadden en hebben gelijk. Het kreeg alleen niet de aandacht die het verdiende. In augustus gaf ik een training Supply Chain Resilience voor een grote Duitse multinational. Resilience was toevalligerwijs diezelfde week door hun topmanagement als thema voor 2021 benoemd. De deelnemers van de training waren zeer verbaasd toen ik refereerde aan bestaande modellen uit 2004. Dat zegt genoeg…
Klassiek risicomanagement
Waarin verschilt Supply Chain Resilience met de klassieke benadering van risicomanagement? Risicomanagement start met het in kaart brengen van de mogelijke risico’s. Per risico wordt vervolgens een onderscheid gemaakt tussen kans en impact. Daarna volgen de prioriteitstelling, het opstellen van mogelijke mitigerende acties en een opvolgplan. Een aanpak die prima werkt en nauw aansluit op bijvoorbeeld de manier waarop met veiligheid omgegaan wordt. Een sterk analytische en technocratische benadering. Het gaat mis als we te maken krijgen met de zogenaamde unknown-unknowns (Black Swans zoals de kredietcrisis, Covid, cyberaanvallen). Deze zijn niet in te delen via de klassieke kans/impact manier. De manier om hiermee om te gaan is door resilient te zijn. In mijn visie is Supply Chain Resilience dan ook dé manier om je risicomanagement structureel en blijvend aan te pakken.
Supply Chains: complex en dynamiek
Er zijn verschillende redenen waarom bepaalde Supply Chains zo gevoelig zijn voor disrupties. Hoe complexer en dynamischer een keten is, hoe gevoeliger voor disruptie en hoe meer aandacht voor resilience nodig is. Afhankelijk van je product, markt, concurrentie, etc. kan de complexiteit van de Supply Chain totaal anders zijn. Een auto is anders dan een paperclip. Een multinational met honderden fabrieken, duizenden leveranciers en miljoenen klanten is anders dan het lokaal verkopen van een handelsproduct. Complexiteit heeft vaak de neiging toe te nemen. Complexiteit toevoegen kan echter ook een bewuste strategische keuze zijn. Er zit ook veel dynamiek in Supply Chain ketens. Zowel interne als externe factoren (internationalisering, kortere product levenscycli, promotiedruk, etc.) maken dat er veel dynamiek in de ketens zit en verandering de enige constante is. Niet voor niets wordt de term VUCA world (Volatile, Uncertain, Complex, Ambiguous) de laatste jaren veel gebruikt. Om maar niet te spreken over de huidige situatie: VUCA turbo… Ook toenemende dynamiek vergroot de moeilijkheid om weer controle te krijgen bij disrupties. Inzicht in en bewust zijn van complexiteit en dynamiek van je Supply Chain is de eerste stap op weg naar resilience.
Efficiëntie-anorexia
Maar bedrijven maken soms zelf ook hun eigen supply chain gevoeliger voor disrupties. Met name als de strategie is om zo efficiënt mogelijk te zijn gaat het weleens mis en ontstaat er ‘efficiëntie-anorexia’. Als alleen maar op efficiëntie gestuurd wordt, en bijvoorbeeld alle grondstoffen bij één goedkope Chinese leverancier gekocht worden, dan maak je jezelf kwetsbaar. Veel bedrijven zijn op het moment in de problemen omdat alle eieren in één mandje lagen. Flexibiliteit is weg ten koste van de geïmplementeerde efficiëntie. De oplossing is om binnen je efficiëntie-strategie de juiste afweging te maken hoe toch een bepaalde flexibiliteit te behouden. Kan dat? Jazeker kan dat, maar het vergt wel dat de trade-offs zichtbaar gemaakt worden en er bewuste keuzes gemaakt worden.
Hoe je streefgewicht volhouden?
Om de metafoor weer op te pakken: Supply Chain Resilience is te vergelijken met het aanpassen van je lifestyle. Als je overgewicht wilt aanpakken kun je dat op verschillende manieren doen. Het start soms met de goede voornemens voor het nieuwe jaar. Intensief naar de sportschool vanaf 1 januari of starten met een nieuw dieet. De eerste weken wordt inderdaad resultaat bereikt. Wellicht zelfs een behoorlijke gewichtsreductie na een tijd. De moeilijkheid komt daarna. Hoe wordt een jojo-effect voorkomen? Hoe voorkomen we dat na een half jaar of jaar weer een dieet nodig is? De enige manier om blijvend resultaat te boeken is door je lifestyle te veranderen. Met andere woorden door je gedrag te veranderen. Door acties op meerdere fronten te nemen (bewegen, sporten, eten, drinken) en op te volgen of je nog goed bezig bent. En daadwerkelijk actie te nemen wanneer het mis gaat.
Hoe Supply Chain Resilience implementeren? #hoedan
Net als bij het voorkomen van overgewicht, is Supply Chain Resilience niet iets wat nu even als een soort ‘dieet’ gedaan moet worden. Het moet zodanig aangepakt worden dat het blijvend is. Supply Chain Resilience als lifestyle. Het invoeren van Supply Chain Resilience is dé manier om met risico’s en disrupties om te gaan. De vraag is: hoe dan? Op voorhand, het is niet eenvoudig. Het is niet een eenvoudige checklist, actieplan of software tool. Het moet breder aangepakt worden dan de klassieke risicobeheersing. Het heeft naast proces- en technische aspecten ook een hele duidelijke menskant. Om een voorbeeld te geven: als de cultuur in een bedrijf is dat iedereen wacht op instructies voordat actie genomen wordt dan is er nog een lange weg te gaan. Een holistische en brede benadering is nodig. Tegelijkertijd, als je het niet praktisch maakt zal het sterven als initiatief en zal het geen resultaten opleveren. Wij geloven dat het nauw aansluit op Supply Chain best practices die we kennen of geïmplementeerd hebben. Daarnaast is er geen one-size-fits-all benadering mogelijk. Per klant zal een aanpak nodig zijn die past bij de context en cultuur van de klant. Het creëren van een resilient Supply Chain is meer een evolutie dan een revolutie. Lees meer hierover in onze MIndmap Supply Chain Resilience.
Supply Chain Resilience Health Check
We zien dus Supply Chain Resilience als een benodigde lifestyle voor bedrijven (en niet als een hype of buzz-word van het jaar). Om dit te kunnen ondersteunen en bedrijven te kunnen helpen om ‘op gewicht’ te blijven hebben we een Supply Chain Resilience Health Check ontwikkeld. Op basis van een aantal kenmerken kunnen punten worden gescoord en wordt bepaald op welk niveau het bedrijf zich bevindt. Op basis daarvan kan bepaald worden welke veranderingen nodig zijn. Het is niet een eenmalige exercitie en een tick-in-the-box actie voor management. Als we willen dat het beklijft zal het inderdaad een lifestyle moeten worden. Dus regelmatig een Health Check, interpreteren van de resultaten en analyseren wat er mis of goed gegaan is, om dit vervolgens te vertalen naar acties. De Health Check is zo praktisch mogelijk opgesteld en kan aangepast worden naar specifieke omstandigheden van de klant. Qua implementatie geloven we hier ook in het zo laagdrempelig mogelijk inzetten. Het zou bijvoorbeeld eenvoudig geïntegreerd kunnen worden in de bestaande S&OP/IBP cycli. Wij als Involvation kunnen hier uitstekend de rol van Personal Trainer spelen. We nemen de Health Check af, analyseren, houden een spiegel voor en helpen met de acties die nodig zijn. Voor een blijvende gezonde toekomst….
