Overtuigd van de potentie van de Nederlandse industrie overheerste bij mij de teleurstelling na het lezen van het rapport ‘Smart Industry – Dutch Industry fit for the future’. Alhoewel het rapport, een initiatief van FME, TNO, het ministerie van Economische Zaken, VNO-NCW en de Kamer van Koophandel, expliciet beschrijft dat Smart Industry meer is dan technologie laat het uitdrukkelijk na te beschrijven wat dat meer is. Jammer, want juist daar ligt mijns inziens onze achilleshiel.
Afgelopen Hannover Messe was aan FME-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming de eer de Smart Industry agenda te overhandigen aan premier Mark Rutte en Johanna Wanka, de Duitse minister van onderwijs en wetenschappen. In de berichtgeving rond deze overhandiging waren de termen ICT en technologie niet van de lucht. Beetje eenzijdig, dacht ik nog. Maar ja, hoeveel content kun je kwijt in een paar zinnen. Het rapport zal meer rijkdom prijsgeven, zo hoopte ik nog. Maar dat viel tegen.
Het rapport start met een hoopgevende opsomming van onderwerpen waarop Smart Industry zich zal moeten onderscheiden: value information, customer intimacy, value chain participation, flexibilisation, improving quality en automation. Stuk voor stuk belangrijk natuurlijk. Maar zelfs als het gaat om customer intimacy en value chain participation komt het rapport niet veel verder dan roep om samenwerking en digitalisering. En flexibiliteit moet aldus Smart Industry komen van 3D technieken, robotisering en modulaire aanpak.
Overmatig vertrouwen
Begrijp mij niet verkeerd, zonder ICT en technologie kunnen we niet meer. Zonder ICT en technologie is onze rol uitgespeeld. Echter, we moeten oppassen in de valkuil te trappen om ICT en technologie te verheffen tot doel in plaats van middel.
Als adviseur bezoek ik veel bedrijven. Succesvolle en minder succesvolle. Uitzonderingen daargelaten waren de successen niet te danken aan ICT en technologie, net zo min als de probleemgevallen te wijten waren aan een gebrek aan ICT en technologie. Sterker nog, niet zelden waren de probleemgevallen het slachtoffer van een overmatig vertrouwen in ICT en technologie.
Zo herinner ik mij een multinational waar zojuist een nieuwe ultramoderne productielijn was geïmplementeerd. Met vele tientallen miljoenen euro op het prijskaartje waarlijk top of the bill. Echter hij werkte wel, maar functioneerde niet. Oorzaak, ze waren vergeten na te denken over wat de klant vroeg en waarom. Als gevolg hadden ze een heel efficiënte lijn neergezet, terwijl responsiviteit werd gevraagd. Ook hadden ze niet nagedacht over de besturing waardoor ze ongewild de gevraagde responsiviteit nog eens bleken te vergroten.
Klassiek zijn de bedrijven die ten faveure van een ICT-implementatie procesverbetering en -vereenvoudiging op de lange baan schuiven. Groot is de teleurstelling als de verwachting ongegrond blijkt dat met de ICT-implementatie alle problemen tot verleden behoren.
Vereenvoudigen
Succesvolle bedrijven danken hun succes zelden aan ICT en technologie maar juist aan het vereenvoudigen van hun proces zonder de fout te maken het eenvoudiger te maken dan dat. Door hun zelf veroorzaakte slechte complexiteit te elimineren, reduceren ze hun behoefte aan responsiviteit om zodoende vermogen vrij te spelen om extra goede complexiteit toe te voegen om hun klant te plezieren en hun concurrentie te snel af te zijn. Denk maar eens aan Easyjet, Zara en Apple, maar dichterbij ook aan Action en Auping. Smart Industry vereist bovenal eliminatie van slechte complexiteit ten faveure van goede complexiteit. En ICT en technologie als hulpmiddel in die strijd kan natuurlijk geen kwaad.
