Steve Jobs realiseerde zich eind jaren negentig al dat een goed ingerichte, effectieve supply chain essentieel was voor het succes van Apple en bemoeide zich daarom nadrukkelijk met de inrichting daarvan. Vorig jaar werd de man die jarenlang verantwoordelijk was voor die Supply Chain zijn opvolger. Apple laat zien dat de Supply Chain niet langer slechts een kostenpost hoeft te zijn maar fundamenteel kan bijdragen aan het succes van het bedrijf. Dit artikel beschrijft zes principes waarop een Supply Chain ingericht kan worden. Uitgangspunt hierbij is de behoefte van de klant.
De Supply Chain in de veranderende wereld
Het inrichten van een Supply Chain begint met naar buiten kijken; naar de omgeving waarin het opereert:
Allereerst is er de grillige en lastig voorspelbare klantvraag, waarbij de klant steeds nadrukkelijker bepaalt wat, waar, hoe en hoeveel geleverd moet worden. Ook doet hij dit vanuit verschillende kanalen zoals de traditionele winkel, via internet of via de smartphone of IPad. Deze kanalen worden in toenemende mate door elkaar gebruikt het (‘multi- of omni-channel’ principe).
Ten tweede wordt de levenscyclus van producten steeds korter. Niet alleen van innovatieve hightech producten als smartphones, maar ook het assortiment van functionele producten zoals bijvoorbeeld kaarsen wisselt steeds sneller. Dit heeft een grote impact op het productie apparaat en de logistieke structuur.
Een derde ontwikkeling is dat ketens complexer worden als gevolg van specialisatie en internationalisatie. In de jaren 90 van de vorige eeuw is de trend ‘back to core business’ ingezet en deze zet zich nog steeds door. Gevolg is veel verschillende – vaak internationale – spelers in de keten. Grip op ketenrisico’s en ketenregie zijn belangrijke thema´s geworden.
Kosten en kwaliteit blijven belangrijk en een voorwaarde voor succes, maar zijn veelal niet langer ‘differentiators’, maar gedegradeerd tot ‘qualifiers’. Er is meer nodig om echt het verschil met de concurrentie te maken. Veel bedrijven proberen de inrichting van hun Supply Chain te herzien om de genoemde ontwikkelingen het hoofd te bieden. En sommigen doen het bijzonder goed, Apple is daar een voorbeeld van.
Eén ding is zeker: een goed ingerichte Supply Chain kan het verschil maken tussen winnen of verliezen!
De optimale Supply Chain
Hoe ziet de optimaal ingerichte en toekomstbestendige Supply Chain er dan uit? Om deze vraag te kunnen beantwoorden moeten we eerst een stap terug doen naar de essentie van Supply Chain Management. Hoe voldoe ik aan de behoefte van de klant? Heb ik daarbij voorraad nodig? En zo ja, waar?
In principe zijn er twee redenen om voorraad aan te houden:
- Garanderen van beschikbaarheid van producten;
- Tijdig kunnen leveren aan de klant indien sneller geleverd moet worden dan dat er geproduceerd of ingekocht kan worden;
- Opvangen van vraagonzekerheid door middel van veiligheidsvoorraad.
- Efficiëncy-voordelen;
- Schaalvoordelen bij inkoop;
- Efficiëntere goederenontvangst;
- Opvangen van variabiliteit in de operatie.
Algemeen kan gesteld worden dat consolidatie van voorraden in de keten zo veel mogelijk gestimuleerd moet worden. In principe geldt dat elke keten met meer dan één – of maximaal twee – voorraadpunten op rij inefficiënt en suboptimaal is ingericht.
In de praktijk zien we vaak suboptimaal ingerichte ketens. Maar al te vaak zijn organisaties zowel intern als met hun omgeving niet ‘aligned’. Oorzaken hiervan zijn onder andere historisch gegroeid, verschillende bloedgroepen in de organisatie, veel (internationale) ketenpartners en geen integratie en communicatie. Daarnaast wordt er binnen organisaties nog vaak “vermeend logisch” gedacht vanuit de eigen bekende wereld, terwijl er bij ketenoptimalisatie juist behoefte is aan “anders denken” vanuit een wat breder perspectief. Cultuur, leiderschap en managementstijl spelen dan ook een belangrijke rol bij het inrichten van de optimale keten.
Bovendien wordt logistiek bij veel organisaties gezien als een kostenpost en is het onvoldoende gekoppeld aan de bedrijfsstrategie en de klanteisen.
De ideale keten is dan ook ver te zoeken. Terwijl deze tegelijkertijd steeds belangrijker wordt om het verschil naar de klant te maken.
Zes strategische principes als uitgangspunt
De winnende Supply Chain van de toekomst maakt de omslag van de traditionele Supply Chain, die kost-gedreven en strategisch ontkoppeld is, naar de nieuwe Supply Chain die waarde-gedreven en strategisch gekoppeld is. Steven Melnyk e.a. hebben in hun onderzoek ‘Supply Chain Management 2010 and beyond’ uitgebreid onderzoek gedaan naar de Supply Chain van nu en morgen. Op basis van dat onderzoek zijn zes ‘guiding principles’ gedefinieerd die als richtlijn dienen voor de inrichting van de Supply Chain: Kosten, Reactievermogen, Veiligheid, Duurzaamheid, Veerkracht en Innovatie.
Voor een effectieve Supply Chain kiest een organisatie een combinatie van twee of drie van de ‘guiding principles’ als focus bij de inrichting van de Supply Chain.
Guiding Principle Kosten
Doel
- Reductie kosten
- Tijdige en betrouwbare belevering
Belangrijkste kenmerken
- Standaardisatie producten en processen
- Reductie ‘waste’
- Focus op keten voorkomen van verspilling en variantie in de keten
Guiding Principle Reactie vermogen
Doel
- Snel kunnen reageren op vraagschommelingen (volume en mix) tegen acceptabele prijs
Belangrijkste kenmerken
- Informatie-uitwisseling met belangrijkste ketenpartners
- Snel kunnen opschalen capaciteit
- Kleine productieseries
- Veel aandacht voor leveranciersselectie
Guiding Principle Veiligheid
Doel
- Verzekeren dat producten ongeschonden door de keten komen
Belangrijkste kenmerken
- Beperking aantal leveranciers
- Transparantie in de keten door geïntegreerde informatie systemen
- Certificering van ketenpartners
- Supply Chain Riskmanagement
Guiding Principle Duurzaamheid
Doel
- Minimale impact op resources in de keten, waarbij het ‘cradle-to-cradle’ principe het ultieme doel is
Belangrijkste kenmerken
- Aandacht voor duurzame product design, verpakkingen en processen
- Certificering en audits
- Retourstromen
Guiding principle Veerkracht
Doel
- Snel kunnen schakelen bij verstoringen of event
Belangrijkste kenmerken
- Transparantie en geïntegreerde informatiesystemen in de keten
- Inzet extra resources (voorraad, mensen, middelen) indien nodig
- Gebruik van scenario-planning (“wat-als?” analyse)
Guiding Principle Innovatie
Doel
- Vernieuwende producten, processen of diensten leveren.
- Inclusief nieuwe manieren van produceren of distribueren
Belangrijkste kenmerken
- Gezamenlijke ontwikkeling met ketenpartners
- Grote mate van informatie-uitwisseling
Bron: Melnyk e.a. (2010)
Slim gekozen combinaties zorgen voor minder afhankelijkheid en meer veelzijdigheid naar de klant. Hierbij gaat het erom om een mix te kiezen die past bij de klant, waarvoor deze bereid is te betalen en waarmee zo een concurrentievoordeel ten opzichte van andere partijen gehaald kan worden.
De gekozen ‘guiding principles’ dienen ook als leidraad voor het inrichten van het voorraadnetwerk (‘de logistieke footprint’) en de besturing daarvan. Vervolgens kunnen de bijbehorende ICT-systemen en de organisatie ingericht worden.
Drie voorbeelden van het combineren van ‘guiding principles’ om te komen tot een concurrentie voordeel. De Innovatief-Responsieve keten zien we vaak in de hightech industrie, de Reactief-Veilige keten veelal in de medisch/Farmaceutische omgeving. De kost-efficiënte keten richt zich exclusief op kostenreductie, denk bijvoorbeeld aan de Supply Chain van een discounter. Het focussen op één inrichtingsprincipe maakt je afhankelijk en meer kwetsbaar bij een veranderende markt.
Basiselementen Supply Chain strategie
Zoals gezegd, een goed ingerichte Supply Chain kan het verschil maken tussen winnen en verliezen, mits deze strategisch gekoppeld en waarde-toevoegend is. De winnaars van de toekomst kijken goed naar de omgeving waarin ze opereren. Kiezen een heldere strategie met de juiste combinatie van ‘guiding principles’ en gebruiken die om de Supply Chain vorm te geven.
Cultuur, leiderschap en managementstijl spelen een belangrijke rol bij het inrichten van de optimale keten. Belangrijk element hierbij is om als management anders te durven denken; “vermeend logisch” denken is vaak een valkuil bij vernieuwing. Superieure logistiek vereist juist “anders denken”. Simulatie en serious gaming hebben zich hierbij trouwens als krachtig hulpmiddel bewezen.
Nog even de belangrijkste stappen op een rij:
- Neem de bedrijfsstrategie als uitgangspunt; welke waarde wil je toevoegen naar de klant;
- Bepaal op basis hiervan de ‘guiding principles’ per Product-Markt-Combinatie. Bij voorkeur een combinatie van 2 of 3 principes;
- Richt vervolgens het voorraadnetwerk in (‘de logistieke footprint’) en de besturing daarvan;
- En richt ten slotte de bijbehorende ICT-systemen en de organisatie in.
