De wereld is veranderd. Gaan we naar een oud normaal, het nieuwe normaal of het nieuwe abnormaal? Niemand weet het, maar laten we vooral vooruitkijken en van onszelf uitgaan. Ineens zien en horen we het begrip resilience te pas en te onpas, als dé oplossing om door de huidige crisis heen te komen. Gelukkig krijgt supply chain resilience (SCR) eindelijk de aandacht die het verdient.
Aan de monitor
We kunnen voor de huidige situatie waarin veel bedrijven zich bevinden de metafoor van een hartaanval gebruiken. De huisarts had al vaak gewaarschuwd: te weinig beweging, te vet en te veel eten. Het resulterende overgewicht is een risicofactor. Het gedrag veranderen is moeilijk: pas als men aan de monitor ligt, komt het besef dat het echt anders moet. Veel bedrijven bevinden zich nu in die positie. Als we resilient omschrijven als ‘het vermogen om snel naar de gezonde toestand terug te komen na een disruptie’ dan kunnen we de metafoor weer oppakken. Stel dat je gezond leeft: dit geeft geen garanties. Het verlaagt wel de kans op een hartaanval, en het helpt bij het herstel wanneer de hartaanval onverhoopt toch komt: het geeft je resilience om snel de oude te worden.
Waarin verschilt SCR met de klassieke benadering van risicomanagement? Risicomanagement begint met het in kaart brengen van de mogelijke risico’s, waarbij vervolgens een onderscheid wordt gemaakt tussen kans en impact. Daarna volgen de prioriteitstelling, het opstellen van mogelijke mitigerende acties en een opvolgplan. Een aanpak die prima werkt en nauw aansluit op bijvoorbeeld de manier waarop met veiligheid wordt omgegaan. Het gaat mis als we te maken krijgen met zogenaamde unknown-unknowns (Black Swans zoals de kredietcrisis, Covid, cyberaanvallen). Deze zijn niet in te delen via de klassieke kans/impact-manier. De manier om hiermee om te gaan, is door resilient te zijn. Voor veel bedrijven zal dit een vereiste zijn in ‘het nieuwe normaal’. De wereld zal onvoorspelbaar blijven, meer dan ooit.
Eigen schuld, dikke bult?
De complexiteit en dynamiek van een supply chain bepalen hoe gevoelig deze is voor disrupties. Complexiteit heeft vaak de neiging toe te nemen, maar kan ook een strategische keuze zijn. Zowel interne als externe factoren (internationalisering, kortere productlevenscycli, promotiedruk, etc.) maken dat er veel dynamiek in de ketens zit. Bedrijven maken soms echter zelf ook hun eigen supply chain gevoeliger voor disrupties. Met name als de strategie is om zo efficiënt mogelijk te zijn, gaat het weleens mis en ontstaat er ‘efficiëntie-anorexia’. Als bijvoorbeeld alle grondstoffen bij één goedkope leverancier worden gekocht, gaat dat ten koste van flexibiliteit en resilience en maak je jezelf kwetsbaar. De oplossing is om binnen je efficiëntiestrategie de juiste afweging te maken hoe toch resilient te zijn. Dat vergt dan wel dat de trade-offs zichtbaar worden gemaakt en er heel bewust wordt gekozen.
Leven beteren
Terug bij de metafoor: SCR is te vergelijken met het aanpassen van je levensstijl. Met goede voornemens voor het nieuwe jaar worden de eerste weken resultaten bereikt. Maar de enige manier om blijvend resultaat te boeken, is door je levensstijl, je gedrag te veranderen. Door acties op meerdere fronten te nemen (bewegen, eten) en op te volgen of je nog goed bezig bent. En daadwerkelijk actie te ondernemen wanneer het mis gaat. Ook SCR kun je niet even als een soort ‘dieet’ doen. Het moet blijvend zijn: SCR als levensstijl.
Maar hoe dan? Het is niet een eenvoudige checklist, actieplan of softwaretool. Het moet breder worden aangepakt dan de klassieke risicobeheersing. Het heeft naast proces- en technische aspecten ook een heel duidelijke menskant. Bijvoorbeeld als de cultuur in een bedrijf is dat iedereen wacht op instructies voordat actie wordt genomen, dan is er nog een lange weg te gaan. Een holistische en brede benadering is nodig. Tegelijkertijd, als je het niet praktisch maakt, zal het sterven als initiatief en geen resultaten opleveren.
Zelf, maar niet alleen
Hoe nu verder? Willen we ook na deze crisis brandjes blijven blussen? Belangrijk is om je levensstijl blijvend te veranderen en je organisatie resilient te maken. Maar SCR is best een veelomvattend en lastig concept. Begin in ieder geval met de lessen die zijn geleerd. Wat werkte wel, wat niet? Reflecteer en selecteer de goede lessen. Gebruik ook de huidige aandacht van het directieniveau. Nu is de tijd rijp en heb je de kans om stappen te maken. Laat je ook niet verleiden tot een vlucht in de techniek of tooling. Er is veel aanbod van nieuwe fancy tools die je bijvoorbeeld transparantie geven. Kan een investering daarin nuttig zijn? Absoluut, zeker gezien de technische mogelijkheden die er op dit moment zijn, zoals artificial intelligence (AI) of Internet of Things (IoT). Maar besef: ga je investeren in een nieuwe dure loopband als je die waarschijnlijk toch niet gaat gebruiken? Wie houd je voor de gek? Zet de knop om, maak een plan en begin met implementeren. Voorkomen is beter dan genezen. Blijf nadenken en maak de juiste keuzes. Wees ambitieus, maar pak niet alles tegelijk op. SCR is veelomvattend. Uiteindelijk moet je het zelf doen, jij moet je levensstijl aanpassen. Maar gebruik de middelen, mensen en support om je heen: je kunt het niet alleen. En aarzel niet. Van uitstel komt afstel, dus begin nu met acties!
Lees ook onze Minmap Supply Chain Resilience, eerder geproduceerd in samenwerking met Supply Chain Media.
